Deel 3 Leven over de grens (Kerst): Linda heeft nog altijd heimwee naar de Bommelerwaard

BOMMELERWAARD - “In het begin heb ik ze voor gek verklaard. Wat moet ik daar met twee kleine kinderen?”, vroeg Linda van Stokkum (51) zich af nadat ze van haar werkgever veertien jaar geleden het voorstel kreeg om voor de Zwitserse tak van het bedrijf te gaan werken. “Later ben ik er toch met de auto naar toe gegaan om te kijken: wat is Zwitserland? Een paar maanden later zat ik hier.”

In de serie Leven over de grens maakten we afgelopen zomer zes weken lang kennis met oud-inwoners van de Bommelerwaard die besloten hebben een leven in het buitenland op te bouwen. Waarom zijn ze vertrokken en hoe bevalt het wonen in een ander land? Wat maakt het leven over de grens beter en waar lopen ze tegenaan? Deze vragen komen nu opnieuw aan bod in vijf nieuwe verhalen in deze speciale kersteditie van Leven over de grens.

Linda heeft haar jeugd in Tilburg doorgebracht en is op haar negentiende voor de liefde naar de Bommelerwaard verhuisd. Ze woonde eerst in Nieuwaal, later in Gameren en uiteindelijk heeft ze jarenlang “met heel veel plezier” in Zaltbommel gewoond waar ze een kralenwinkel runde.

“De Bommelerwaard is een plek waar ik het liefst gewoond heb. Ik was vanaf dag één verliefd op Zaltbommel vanwege de ligging aan het water, maar ook de uiterwaarden en de centrale ligging. Het is een stadje maar het heeft qua sfeer het dorpse ons kent ons.”

Vangnet
De oud-Zaltbommelse omschrijft zichzelf als een opgewekte, vrolijke en echte Hollandse die het helaas niet zo makkelijk heeft in het buitenland. “Ik heb Zwitserland als een kindonvriendelijk land ervaren. Als alleenstaande krijg je heel weinig hulp, je moet zelf zien hoe je rondkomt. In Nederland heb je een supergoed vangnet van familie, vrienden en kinderopvang. In dat opzicht is het perfect geregeld.”

Ze woont al jaren in de plaats Thayngen, net tegen de Duitse grens aan, samen met haar kinderen Aisha (17) en Rayan (15). “Die hebben van Nederland heel weinig mee gekregen. Qua doen en laten zijn ze meer Zwitsers dan Nederlands. Ik spreek met hen Nederlands zodat ze de moedertaal niet verliezen.”

Poffertjesfiets
Ondanks dat Linda vloeiend Duits en Engels sprak al toen ze naar Zwitserland emigreerde, was en blijft het voor haar niet makkelijk om te integreren. “Doordat er weinig steun is moet ik volledig werken. Heel veel tijd om in het dorpsleven te mengen heb ik niet. Mensen zijn heel gesloten. Maar als je ze beter kent, dan heb je er goede vrienden aan. Ik ben heel open, maar op de een of andere manier komt het niet.”

Zwitserland is volgens Linda niet zo’n paradijs als mensen denken. “Het is enorm duur, een kilo kipfilet kost 20 euro. Ik heb onder de streep minder over dan in Nederland.” Naast haar fulltimebaan doet Linda daarom ook andere dingen om extra geld te verdienen, zoals Hollandse poffertjes op kerstmarkten verkopen die zij bezoekt met haar poffertjesfiets. “Het is een bijverdienste om kinderen te kunnen geven wat ik zelf als kind heb gehad.”

(Tekst loopt door onder de foto's)

Ze heeft nog altijd heimwee naar Nederland. Het gemis van haar familie en vrienden is groot. “In het begin kwam ik iedere maand een weekend naar huis. Nu wordt dat minder, vijf of zes keer per jaar, want het is financieel geen grapje om heen en weer te rijden. Maar als ik er voor mijn moeder moet zijn, stap ik in de auto en rijd ik heen en weer.”

Kaasfonduen
In de zomer is het inmiddels een jaarlijkse traditie dat Linda een midweek in Cadzand doorbrengt samen met haar beste vriendin en creatieve zielsverwant Christel. En ook met kerstdagen zal Linda de tijd met haar dierbaren inhalen. “In de nacht van de 23^e op de 24^e rijden we naar Nederland. Kerstavond vieren we bij vrienden en de 25^e zijn we bij mijn moeder en zus in Brabant.”

Met Oud & Nieuw komen echter de Nederlandse vrienden van Linda naar Zwitserland toe. “Op het dakterras heb ik een vuurkorf, dan gaan we buiten kaasfonduen en maken we het gezellig. Waarschijnlijk gaan we ook een dag skiën, die dagen zijn zo snel voorbij.”

Pensioen
Volgend jaar zal ze waarschijnlijk vaker in Nederland zijn. Rayan is wereldkampioen tafelvoetbal en gaat volgend jaar voor Nederland spelen. “Dat blijft het Nederlandse, hij is er trots op dat hij Nederlands is.”

Wat de toekomst brengt hangt veel af van de keuzes die Linda’s kinderen maken, maar zelf wil ze het liefst terug naar Nederland. “Vanaf mijn pensioen zal ik hier niet oud worden. Of ik moet een leuke kerel tegen het lijf lopen”, lacht Linda. “Dan verandert het misschien.”