Kunsthistorica: ‘Gemeente, ontferm u over deze kerk'

ZALTBOMMEL – Muisstil was het vorige week donderdagavond tijdens de carrouselvergadering toen kunsthistorica Marjan Witteveen insprak over de toekomst van de Sint-Maartenskerk.

“Behoud de geur van een kerk, de lichtinval van boven en de glans op de kroonluchters”, zei Witteveen. “Voor de toekomst van de stad, van de kerk als kerk, en van de kerk als monument.”

Teveel eisen
De carrousel sprak donderdagavond over de overname van het gebouw door de gemeente Zaltbommel. De gemeente is al eigenaar van de toren van de Sint-Maartenskerk, maar het andere deel, het schip, is van de Protestantse Gemeente Zaltbommel (PGZ). Gemeente en PGZ hebben een paar jaar geleden al afgesproken dat de gemeente het hele gebouw overneemt, maar tot nu toe is het daar nog niet van gekomen.

Volgens gemeenteraadslid Henk Plessius (PvdA) komt dat doordat de PGZ ‘teveel eisen’ stelt aan de overname. Zo zou de PGZ volgens hem een veel te lage huur gaan betalen (15.000 euro per jaar) en zou de PGZ een aantal verbouwingen willen, zodat er ruimte komt voor verschillende activiteiten, betere toiletvoorzieningen en verwarming. Plessius heeft een initiatiefvoorstel gemaakt waarin staat dat de gemeente de kerk overneemt en er een museum van maakt, zonder grote verbouwingen. PGZ zou volgens hem prima gebruik kunnen maken van Het Anker, het kerkgebouw aan de Vergtweg.

Investeringen
Kunsthistorica Witteveen ziet ook liever niet dat er verbouwd gaat worden in de kerk, zodat er een paar kleine ruimtes bijkomen, ten behoeve van de multifunctionaliteit. “Neem de monumentale kerk over, niet als multifunctioneel zalencentrum, maar als een authentiek en streekeigen kerkgebouw”, sprak zij. “Met zijn brede ruimte, de kleuren van licht-oker en siennabruin, de lange rij frivole kapitelen, het donkere orgelgeluid, de grote verhalen, de kleine veelbetekenende beeldhouwkunst en de zeldzame grafstenen.”

Volgens Stichting Sint-Maarten klopt de redenatie van Henk Plessius niet. "Zijn plan zit vol aannames en halve waarheden", aldus penningmeester Peter-Jan van Steenbergen van de stichting in een schriftelijke reactie. "Want het plan 'Kerk van de Stad' is veel meer dan het 'verbouwen van een kerk ten gunste van de PGZ', zoals Plessius het te pas en te onpas noemt. Juist door gerichte investeringen in sanitair, keuken en vergaderruimtes kan de kerk beter gebruikt worden. Niet alleen voor kerkelijke activiteiten, maar ook voor bezoek (toerisme, museaal), (culturele) evenementen en verhuringen."

Deskundig
Ook financieel zou volgens Van Steenbergen het 'plan Plessius' niet kloppen. "Ook in zijn plan zullen de investeringskosten minimaal drie miljoen euro bedragen", verwacht de stichting Sint-Maarten. Van Steenbergen concludeert dat de belastingbetaler veel voordeliger uit zal zijn met het plan 'Kerk van de Stad' van de PGZ dan met het idee om een museum te maken van de Sint-Maartenskerk.

Wethouder Kees Zondag denkt dat een paar onderdelen uit het plan van Plessius goed in te passen zijn in de toekomstplannen voor de Sint-Maartenskerk. "We zullen met een deskundig architect gaan bekijken wat er kan op onder andere het gebied van sanitair en verwarming", aldus Zondag.

Museale functie
De meerderheid van de carrousel was niet enthousiast over het plan van Henk Plessius. “In het bestuursakkoord hebben we afgesproken dat we de kerk gaan overnemen in overleg met de PGZ”, aldus Geert Bok van de SGP. “Misschien past een museale functie wel. Maar op het moment dat we alle eerder gemaakte afspraken met de PGZ aan de kant schuiven, doet de SGP niet meer mee.”

Volgens fractievoorzitter Hein de Kort van het CDA is het voorstel van Plessius ‘ongepast’. “Het doet zelfs een beetje zeer”, aldus De Kort. “Want dit voorstel gaat volledig voorbij aan de inzet van Stichting Sint-Maarten. Waarom heeft u ze niet betrokken bij het opstellen van dit plan.”

Respect
Ook Mathilde de Hart van de ChristenUnie heeft moeite met het initiatiefvoorstel. “Ik vraag u om met iets meer respect over de PGZ te praten. Uiteindelijk moeten zij wel toestemming geven voor de overname.”

Henk Plessius besloot donderdagavond zijn initiatiefvoorstel weer in te trekken. Hij kondigt aan tijdens de gemeenteraadsvergadering op 13 juni met amendementen te proberen nog wat wijzigingen in het voorstel van de gemeente aan te brengen.