Adrie Bronk stopt met vishandel in Zaltbommel (interview)

ZALTBOMMEL – Adrie Bronk (1964) staat op 23 december voor het laatst met zijn viskar op de Markt in Zaltbommel. "Ik zou best nog door willen gaan; van negen tot twee bijvoorbeeld. Maar ik trek het niet meer. Ik krijg de laatste jaren steeds meer last van lichamelijke mankementen", zegt hij. "Mijn voeten, mijn rug."

Op de zaterdag voor Kerstmis verlaat de laatste vis de spetterende olie en is Vishandel Bronk & Zn. geschiedenis. Definitief.

Ooit kende Zaltbommel diverse viswinkels. Japie van Gelder in de Boschstraat was wereldberoemd. Zijn dochter Annie, beter bekend als ‘Annie van de vis’, begon ooit met haar man Henk Blom een viswinkel in de Gasthuisstraat, naast de filmtempel het Luxor Theater.

Vaste klanten
Wie tegenwoordig ter hoogte van de Bossche Poort het centrum binnenrijdt, kan het beeld van de witte viskar niet ontgaan. Op eenzame hoogte staat daar de altijd vriendelijke Adrie in zijn kraakheldere viskraam. Ervoor groeperen zijn klanten, waaronder veel vaste. De één plaatst een bestelling, de ander staat inmiddels te smullen van de versgebakken koopwaar. "Ik heb veel vaste klanten. Ze komen vaak op vaste tijden. Als Karel eraan komt, kan ik blind al wat in het vet gooien", lacht Adrie breed.

‘Da ken toch nie!’
"Ze vinden het erg dat ik stop. Zeggen ze: 'Da ken toch nie! En wij dan?' Chris van Brakel zei: "Maatje, ik ga je missen!'" Adrie's viskraam fungeert als een praathoek, een uitspanning waar in plaats van bier vis wordt verkocht. Voor menige Bommelaar is het de plek om even een praatje te maken. Waaronder Bijnens uitvaartverzorger Alexander van Bruchem. Adrie: "Als je hem ziet staan, gaat het goed met je. Maar niet als ie aan je voeteinde staat, haha..." Ruim 43 jaar hoort de rijdende viswinkel bij Zaltbommel. "Vroeger kwamen ze met hun vader, nu met hun kinderen."

Zelf aangelegd
Dat geldt ook voor Vishandel Bronk & Zn. Vader Wim werkte bij Scheepswerf Damen in Gorkum. "Hij kwam thuis te zitten. Pa heeft iets met vis. Met mijn opa ging hij regelmatig met fuiken palingen vangen." Wim weet de benodigde papieren te halen en begint in 1980 met de verkoop van vis. "Vroeger stonden we bij de Deeka voor, het latere Binnenhuis op de Marten van Rossemsingel." Tot veertig jaar terug. "Waar we nu staan, hebben we zelf aangelegd."

Wims zoon, de dan 16-jarige Adrie ziet ook brood in de vishandel. "Ik zat op de LTS. Ik vond er geen donder aan. Wat ik wilde worden wist ik niet. Ik heb zelfs geen twee rechterhanden. Ik maak liever een schaal met vis op, da's meer mijn dingetje." Wijzend richting plafond. "Morgen gaan de lampen eraf. Niks voor mij. Dat laat ik doen; er komt een elektricien."

Verhuizen
De Bronkjes gaan verhuizen, terug naar hun vorige woning aan de Unieweg. De inboedel wordt ingepakt. In de gang staan maagdelijke nog te vullen dozen. In de gedeeltelijk ontruimde woonkamer staat het nodige al verhuisklaar opgesteld. Adrie: "Het is jammer dat het stopt. Mijn vader vindt het niet leuk, maar hij snapt het wel. Hij zag het aankomen; hij hoorde me kraken."

Hernia
Behalve in Zaltbommel was Vishandel Bronk & Zn. ook te vinden in Andel, Rijswijk, Giessen, Ammerzoden. "De hele familie was zo betrokken bij de vishandel. Het is goed zo. Mijn rug is versleten. Een rugwervel is van zijn plek geraakt. En ik heb een hernia." Ook zijn voeten hebben het zwaar te verduren. "Je maakt constant verkeerde bewegingen op een te kleine ruimte. 's Avonds om acht uur lig ik op bed; dan zit ik mezelf in de weg. Op 30 november heb ik een gesprek met de orthopedisch chirurg. De foto's zijn al gemaakt." Begin volgend jaar gaat de operatie op drie plekken in zijn rug plaatsvinden. "Ik ben niet zo van het ziekenhuis", bekent hij, "maar die pijn... Als alles achter de rug is, wil ik wel weer iets gaan doen; met vis, de haringkar verhuren. Maar niet meer de hele dag." Waaraan hij toevoegt: "Een jaar of zes zeven geleden heb ik een hartinfarct gehad. Toen zijn we niet dicht geweest. Mijn vrouw Vanna en mijn familie hebben het draaiende gehouden. En niet te vergeten Jantje, die is er altijd. Het circus moet wel doorgaan."

Schoonmaken
Het circus is meer dan alleen de verkoop van vis. Schoonmaken van het magazijn en de viskar is zeer belangrijk. "Ik heb altijd goed voor mijn spulletjes gezorgd. De wagen die ik heb is 23 jaar oud. Nu is alles nog goed, de koeling, de oven. Het liefst was ik nog vijf zes jaar doorgegaan. Maar dan gaat misschien dan dit en dan dat kapot. Mijn kinderen willen de zaak niet overnemen. Ik hoop wel dat er op deze plek een goeie visboer terugkomt."

Sardinië
De toekomst van Adrie is voorlopig gericht op zijn rugoperatie. En verder? Echtgenote Vanna (1970) hoopt een paar keer per jaar naar Sardinië te gaan. "Mijn vader, de hele familie komt daar vandaan. Maar ik ben een echte Bommelse”, benadrukt ze.

Ajax
En Adrie? "Hobby's? Nee. Vroeger voetbal, maar da's een stuk minder. Met Paul Busker had ik een seizoenkaart voor AJAX. Daar heb ik geen zin meer in. Dan ben je als een wedstrijd 's avonds om negen uur begint, pas om half één 's nachts thuis. Een paar uur later moet je weer aan de slag. Ik volg het wel. Ik vind alle sporten leuk om naar de te kijken." Met een vette lach: "Als ik aan de kant sta, kan ik mijn gal wel kwijt. En verder met Jan, Henk en Leo, met z'n vieren, een hoop lol beleven: barbecueën en vissen."

Op 23 december staat Adrie Bronk tijdens de zaterdagmarkt van Zaltbommel voor het laatst in zijn viskraam. 

Rein van Willigen